تخليه مخازن هيدروكربوري به دليل زمانبر بودن آن و به دليل اينكه در ايران تاكنون رخ نداده است، يكي از مهمترين دلايلي است كه ارجحيت ذخيره سازي درگنبدهاي نمكي و ساختارهاي غيرهيدروكربوري را توجيه مي كند. تبديل يك ميدان توليدي نفت و يا گاز به يك مخزن ذخيره سازي، داراي مزيت هايي از جمله وجود چاه ها، مراكز جمع آوري و خطوط لوله انتقال است. بنابراين مخازن تخليه شده از جمله بهترين انتخاب ها براي مخازن ذخيره سازي گاز طبيعي هستند. در اين ميان، مخازن گاز ميعاني به لحاظ اينكه در كنار بهبود شاخص هاي گاز مخزن، افزايش ميزان بازيافت ميعانات گازي را نيز در فرايند تزريق و بازگرداني گاز لحاظ مي كنند، از اهميت و اولويت بيشتري در زمينه تزريق گازطبيعي برخوردارند.
گام اول براي مياديني كه هنوز توليدي نشده اند، شناخت ساختار مخزن و تخليه است. در حال حاضر ميادين تخليه نشده اي در كشور وجود دارند كه بر اساس سياست هاي توليدي شركت ملي نفت ايران هنوز توليدي نشده اند و از آنجايي كه اين ميادين غالبا در حوزه مسئوليت شركت نفت مناطق مركزي ايران قرار دارند، لذا تا قبل از شناخت مخزن به لحاظ ساختاري، برنامه ريزي براي توليد و تخليه آن و امكانسنجي در خصوص ذخيره سازي گاز رويكرد مهندسي و منطقي نخواهد بود . بنابراين برنامه ريزي هاي مهم و استراتژيكي از جمله انجام عمليات لرزه نگاري، انجام مطالعات جامع مخازن و تهيه MDP، حفاري و بهره برداري و انجام پروژه هاي مطالعات آزمايشگاهي صرفا جهت بررسي اين موضوع برروي نمونه سنگ و سيال مخزن ، اجراي پايلوت و اجراي تاسيسات سطح الارضي، روند منطقي و فني اجراي پروژه هايي از اين دست است. نصب و راه اندازي ايستگاه هاي تزريق، متناسب و هماهنگ با برنامه هاي ارائه شده در برنامه توسعه ميدان با هدف فشارافزايي مي تواند به عنوان مكمل اين فرآيند محسوب شود.
گام دوم انجام مطالعات مخازن و تهيه طرح توسعه ميدان و انجام پروژه هاي آزمايشگاهي برروي سنگ و سيال مخزن به منظور تطابق مطالعات و آزمايشات است.
در اين راستا مي توان به انجام مطالعات مخازن در فرآيند ذخيره سازي در ميدان سراجه و شوريجه D اشاره كرد كه براي آماده سازي اين ميدان جهت ذخيره گاز، تاكنون چند مطالعه شبيه سازي انجام شده است كه مي توان به انجام مطالعات يك شركت ايراني و يك شركت ديگر فرانسوي اشاره كرد. همچنين مي توان از "مطالعه جامع و بروزرساني" با همكاري پژوهشگاه صنعت نفت و يك شركت اتريشي نام برد.
مطالعه آزمايشگاهي بررسي اثر تزريق گاز بر سنگ و سيال مخزن سراجه و شوريجه D نيز قابل توجه است كه با توجه به ويژگي هاي ميدان و فرايند ذخيره سازي گاز، اجراي اين پژوهش در يك رويكرد سيستماتيك در قالب چهار مطالعه مجزا طراحي شد كه شامل مطالعات PVT در خصوص سيال مخزن و شبيه سازي سيكل هاي تزريق و بازگيري درون PVT، مطالعات شبيه سازي سيكل هاي تزريق و بازگيري در مغزه، مطالعات ارزيابي صدمه سازند به واسطه تشكيل كريستال نمك ناشي از تزريق گاز خشك به مغزه اشباع از آب سازند و بررسي پديده حبس شدن گاز در ناحيه آبزده مخزن است.
استراتژي اصلي در فرآيند ذخيره سازي، احياء مخزن گاز ميعاني است كه اين خود يك پروژه مهم ازدياد برداشت از مخزن محسوب مي شود. علاوه بر انجام مقدمات كه به آنها اشاره شد، نكته مهم و كليدي در پروژه هاي ذخيره سازي، بررسي عملكرد و پارامترهاي اساسي مخزن اعم از فشار مخزن، ميزان برداشت مايعات، دنبال كردن ميزان اشباع گاز در نواحي ذخيره سازي شده و كنترل سطوح تماس سيالات در سيكل هاي تزريق و توليد است كه در بخش هاي مختلف امور فني (مهندسي مخازن، بهره برداري، پتروفيزيك، ژئوفيزيك، زمين شناسي و حفاري) به صورت كارشناسي و كار گروهي دنبال مي شود.
با توجه به فرآيندهاي ذكر شده، شركت نفت مناطق مركزي ايران ركن اصلي و محوريت كار را در پروژه هاي ذخيره سازي بر عهده دارد. شركت نفت مناطق مركزي ايران به عنوان محور توليد گاز در كشور كه وظيفه توليد صيانتي از مخازن گازي و نفتي را عهده دار است، به عنوان اولين شركت بالادستي در سطح شركت ملي نفت ايران و در سطح خاورميانه مطرح است كه فرآيند تبديل ميادين گاز ميعاني را با هدف احياء مخزن و بهبود برداشت و تبديل آنها به يك ميدان گاز خشك و بازيافت ميعانات با مراحل اشاره شده به بهترين شكل دنبال كرده است.
|
|
|
